Thiết kế hộp số cơ khí xe Bus BS090 kèm file cad

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Trọng lượng toàn bộ 12440 kg Kích thước xe(dài x rộng x cao) 8900 x 2490 x 3110 mm Chiều dài cơ sở 4200 mm Vết bánh xe trước/sau 2050/1853 mm Công thức bánh xe 4x2 Loại nhiên liệu Diesel Nhãn hiệu động cơ Daewoo D1146 Loại động cơ 4 kỳ,6 xi lanh thẳng hàng Thể tích 8071 cm3 Dung tích bình nhiên liệu 200( lít) Dung tích bình dầu bôi trơn 15,5 (lít) Công suất lớn nhất/tốc độ quay 130 kw/ 2500 v/ph Mô men xoắn lớn nhất 577 N.m Lốp trước/sau 9.00 – 20/ 9.00 - 20 CHƯƠNG II. LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN THIẾT KẾ 2.1. Lựa chọn phương án thiết kế. - Qua phân tích ta lựa chọn hộp số 3 trục 5 cấp số (5 số tiến, 1 số lùi ), có số 5 là số truyền thẳng và không có số truyền tăng. Dẫn động điều khiển hộp số cơ khí. 2.2. Phân tích kết cấu và nguyên lý làm việc. 2.2.1. Nguyên lý làm việc của hộp số. Nguyễn Hữu Chung 10 Lớp:cơ khí ô tô B-k48 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 8 6 10 11 12 13 14 9 7 15 H7 k6 Ø52 Ø37 H7 k6 Ø58 Ø43k6 Ø51k6 H7 k6 H7 k6 Ø59 H7 k6 Ø58 H7 k6 Ø56 Ø52 H7 k6 Ø48 H7 k6 Ø45 Ø41 Ø41k6 H7 k6 Ø44 Ø45k6 H7 k6 5 4 3 2 1 25 24 26 23 22 21 20 19 18 17 16 Hình 2.1: Sơ đồ động hộp số xe bus Daewoo BS090. 1. Trục sơ cấp 2. Vòng phớt chắn dầu 3. Ổ bi đũa 4. Bánh răng luôn ăn khớp 5. Bộ đồng tốc số 4và 5 6. Bánh răng số 4 7. Trục gài số 8. Cần gài số 9. Bánh răng số 3 10. Bộ đồng tốc số 2và 3 11. Bánh răng số 2 12. Bánh răng số 1 13. Ống trượt gài số 1 và số lùi 14. Bánh răng gài số lùi 15. Ổ bi đỡ chặn 16. Trục số lùi 17. Khối bánh răng số lùi 18.Bánh răng số 1(tg) 19. Bánh răng số 2(tg) 20. Bánh răng số 3(tg) 21.Bánh răng số 4(tg) 22. Trục trung gian 23. Then bằng 24. Bánh răng ăn khớp(tg) 25. Bu lông bắt năp đầu trục 26. Vít xả dầu. Nguyễn Hữu Chung 11 Lớp:cơ khí ô tô B-k48 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Z1 ZL3 Z2 Z3 I 5 Za 4 Z4 3 2 1 L III II Z''1 Z''3 Z''2 Z''L ZL1 ZL2 Z''4 Z''a Hình 2.2:Sơ đồ hóa hộp số 3 trục 5 cấp trên cơ sở xe Daewoo BS090 Trên đây là hộp số xe Daewoo BS090 với sự lựa chọn là hộp số có 3 trục, trục sơ cấp và trục thứ cấp đồng tâm, trục trung gian nằm song song với trục sơ cấp và thứ cấp, có 4 cặp bánh răng thường xuyên ăn khớp. *)Nguyên lý hoạt động của hộp số như sau: + Số 1: Đẩy tay số, của ống gạt số 1 và số L đi về phía trái làm cho các răng trong của đồng tốc ăn khớp với vành răng trên bánh răng số 1 trên trục thứ cấp và cố định bánh răng này trên trục. Đường truyền M : TSC -> Za -> Za’ -> TTG -> Z1’ -> Z1 -> BĐT(1,L) -> TTC. Tỉ số truyền ih1= (-1)2. (Za’/Za).(Z1/Z1’). + Số 2: Bộ đồng tốc của số 2 và số 3 lùi về phải , các răng trong của đồng tốc ăn khớp với vành răng trên bánh răng số 2 trên trục thứ cấp và cố định bánh răng này trên trục. Đường truyền M: TSC -> Za -> Za’ -> TTG -> Z2’ -> Z2 -> BĐT(2,3) -> TTC. Tỉ số truyền ih2= (-1)2. (Za’/Za).(Z2/Z2). + Số 3: Bộ đồng tốc gài số 3 và số 2 tiến về trái làm cho các răng trong của đồng tốc ăn khớp với vành răng trên bánh răng số 3, bánh răng số 3 trên trục thứ cấp được cố định với trục. Đường truyền M: TSC -> Za -> Za’ -> TTG -> Z3’ -> Z3 -> BĐT(2,3) -> TTC. Tỉ số truyền ih3= (-1)2. (Za’/Za).(Z3/Z3’). + Số 4: Bộ đồng tốc gài số 4 và số 5 lùi về phía phải, làm cho làm cho bánh răng của bộ đồng tốc ăn khớp với bánh răng trên trục thứ cấp. Nguyễn Hữu Chung 12 Lớp:cơ khí ô tô B-k48 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Đường truyền M: TSC -> Za -> Za’ -> TTG -> Z4’ -> Z4 -> BĐT(4,5) -> TTC. Tỉ số truyền ih4= (-1)2. (Za’/Za).(Z4/Z4’). + Số 5: Bộ đồng tốc gài số 5 lùi về phía trái, bánh răng trên bộ đồng tốc được gài thằng từ bánh răng trên trục sơ cấp sang bánh răng trên trục thứ cấp. Đường truyền M: TSC -> Za -> BĐT(4,5) -> TTC. Tỉ số truyền ih5= 1 + Số lùi: Bánh răng trên trục phụ số lùi được đẩy vào ăn khớp với cặp bánh răng số lùi. Đường truyền M: TSC -> Za -> Za’ -> TTG -> ZL’ -> ZL1 -> ZL2 -> ZL3 -> BĐT(1,L) -> TTC. Tỉ số truyền ihl=(-1)3.( Za’/Za).(ZL1/ZL’).( ZL3/ZL2). Với ZL1 = ZL2 2.2.2. Kết cấu các phần tử chủ yếu của hộp số. 2.2.2.1. Trục hộp số xe Daewoo BS090. - Bao gồm có 3 trục: Trục sơ cấp, trục trung gian và trục thứ cấp. + ) Trục sơ cấp: Hình 2.3.Trục sơ cấp hộp số xe Daewoo BS090 Nhiệm vụ của trục sơ cấp là nhận mô men xoắn từ động cơ và truyền mô men xoắn đó tới các bánh răng trên trục trung gian. Ở tay số 5 thì các bánh răng trên trục sơ cấp được ăn khớp trực tiếp vào bộ đồng tốc trên trục thứ cấp để thực hiện tay số truyền thẳng ih5= 1. Bánh răng trên trục sơ cấp thì được chế tạo liền trục để tạo độ bền cao cũng như tăng tuổi thọ của trục. + )Trục trung gian: Nguyễn Hữu Chung 13 Lớp:cơ khí ô tô B-k48 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Hình 2.4.Trục trung gian hộp số. Trục trung gian có nhiệm vụ giữ cho các bánh răng trung gian luôn ăn khớp với bánh răng trên trục sơ cấp và trục thứ cấp. Các bánh răng của trục trung gian được chế tạo chế tạo rời, lắp với trục bằng then bằng. Trục trung gian luôn quay ngược chiều với trục sơ cấp của hộp số. Trên trục trung gian còn có bánh răng ăn khớp với bánh răng của trục số lùi để thực hiện vào số lùi và sau đó trục số lùi sẽ truyền mô men xoắn sang trục thứ cấp. +) Trục thứ cấp: Hình 2.5.Trục thứ cấp hộp số . Trục thứ cấp có nhiệm vụ đỡ các bánh răng trên trục thứ cấp và các bộ đồng tốc, các bánh răng quay tự do xung quanh trục thứ cấp mà chỉ có bộ đồng tốc bị khóa vào trục thứ cấp, khi gài số thì mô men xoắn sẽ được truyền từ bánh răng của trục trục gian sang bánh răng của trục thứ cấp và truyền sang bộ đồng tốc sau đó mới truyền sang trục thứ cấp. 2.2.2.2. Bánh răng. Việc sử dụng các loại bánh răng để đáp ứng về nhu cấu tốc độ và momen xoắn. Trong hộp số xe Daewoo người ta sử dụng hai loại bánh răng: Bánh răng trụ răng thẳng và bánh răng trụ răng nghiêng. Bánh răng thẳng dùng trong bánh răng gài số lùi. Các bánh răng còn lại đều dùng bánh răng trụ răng nghiêng. Nguyễn Hữu Chung 14 Lớp:cơ khí ô tô B-k48 ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Hình 2.6.bánh răng gài số 3 trục thứ cấp hộp số Bánh răng của hộp số được làm từ thép chất lượng cao, chúng được tôi cẩn thận để tạo độ nhẵn, bề mặt các răng cứng, nhưng bên trong rất dẻo. Chúng được gia công nhiệt bề mặt. Các răng, các vùng nguy hiểm được gia công trên máy chính xác. 2.2.2.3. Bộ đồng tốc hộp số Hình 2.7. Cấu tạo của bộ đồng tốc quán tính có khóa hãm Trên ống trượt có rãnh lắp càng gài số và ống trượt di chuyển theo chiều dọc để gài số. Moayơ có ba rãnh rộng lắp ba miếng khoá, trên các miếng khoá có gờ được lò xo đẩy ra tiếp xúc với ống trượt, giữ ống trượt ở vị trí trung gian. Nguyễn Hữu Chung 15 Lớp:cơ khí ô tô B-k48